BEHANDELING VAN ACUTE TENNIS-ELLEBOOG
MET ZENUW STIMULATIE DOOR DE HUID
(TNS, Transcutaneous Nerve Stimulation)
Ole Asbjørn, Dokter in de geneeskunde, huisarts.
In 1965 introduceerden Melzack en Wall (1) de zo genaamde ‘pijnpoort-theorie’ over electrische stroom die de zenuwvezels beïnvloedt. Dit soort stimulatie veroorzaakt het vrijmaken van endorphines in de hypothalamus, wat pijnleniging veroorzaakt, vooral in het bewegingsapparaat.
Deze theorie navolgend werd meer klinisch onderzoek uitgevoerd (2,3,4,5,6).
Alle studies toonden verschillende, maar altijd positieve resultaten betreffende het pijnlenigende effect van TNS. De onderzoeken werden met technisch verschillende apparaten uitgevoerd, maar betroffen allen het plaatsen van electroden op diverse lichaamsdelen.
De Pijn®Pen is een instrument, voor gebruik door de patiënt zelf, om verschillende pijnlijke aandoeningen te behandelen. Het is ontworpen als een kunststof product, met de grootte van een slanke balpen waarin de pulsgenerator is ingebouwd.
Het indrukken van de knop activeert de ingebouwde hoog voltage generator. Het voltage is 14.000 volt, bij 0,000006 ampère en lage frequentie (1-2 HZ).
Vrouwen 68 %, Mannen 32 % Leeftijd in jaren
Uitvoering:
De Pijn®Pen is getest in 25 opeenvolgende patiënten met acute tenniselleboog (epicondylitis lateralis en medialis humeri).
50 % van de patiënten kregen 25 ‘klikken’ op de sterkste pijnplaats, terwijl de andere 50 % eenzelfde aantal klikken kreeg 15 cm boven de meest pijnlijke plaats.
De behandeling werd dagelijks gegeven totdat goede resultaten waren bereikt of totdat duidelijk werd dat de behandeling geen effect had.
De patiënten kregen geen andere behandeling (pijnstillers of zwachtels).
In figuur 1. wordt de leeftijd van de patiënten getoond.
Het onderzoek duurde 9 maanden van december 1997 tot augustus 1998.
Na de behandeling werden de patiënten ondervraagd over het pijnstillende effect met gebruik van de Huskisson analoge schaal (7), waar de patiënten zelf op een schaal van 1- 20 de resultaten konden aangeven.
Hierbij scoorde 1 voor geen effect, en 20 voor totale pijnverlichting.
Deze schaal is in het onderzoek aangepast naar een schaal van 1 tot 10.
Resultaten:
Het onderzoek omvatte 29 patiënten.
Vier patiënten wilden na de eerste behandeling niet doorgaan, en vroegen om pijnstillende geneesmiddelen of andere behandeling.
Zij zijn daarom niet in het onderzoek opgenomen.
Zes patiënten hadden geen pijnverlichting, terwijl 19 patiënten na 3 tot 5 dagen behandeling een resultaat hadden van 6 tot 10 op de schaal.
>Het grootste gedeelte van de patiënten met pijnleniging scoorde 8 op de schaal, en verklaarde dit als een goed pijnstillend effect, waarbij nog enigszins wat pijn werd gevoeld.
Respectievelijk 5 en 3 patiënten gaven scores van 9 resp. 10 aan, hetgeen volledige pijnverlichting betekent.
Dit betekent dat 76 % van de patiënten in het onderzoek een pijnstillend effect had van goed tot uitstekend.
Bij controle of nieuwe behandeling werden de patiënten ondervraagd, waarbij alle 25 patiënten stelden dat de pijn 5 tot 15 minuten na behandeling verdween en na drie tot zes uur weer terugkwam.
Dit kan betekenen dat TNS een effect heeft wat vergelijkbaar is met pijnstillende geneesmiddelen.
Er was geen verschil tussen behandeling op de pijnplaats of 15 centimeter daarboven.
Bespreking:
Tenniselleboog en golfelleboog zijn veelvoorkomende aandoeningen.
In de meeste gevallen is de oorzaak gelegen in dagelijkse bewegingen van de onderarm en elleboog (door het spelen van tennis of golf, het gebruik van schroevendraaiers of zoals heden ten dage vaak gezien het werken met een muis of caissière in een supermarkt).
Het ziekteproces is niet volledig duidelijk, maar men denkt dat dit veroorzaakt wordt door ontsteking van de pezen bij de aanhechting aan de bovenarm (humerus) in het gebied van de elleboog.
Er worden ook verklaringen gegeven dat de weke delen zijn beschadigd of dat de vezels van de pees zijn beschadigd.
Er worden veel verschillende behandelingen toegepast, van pijnstillers via NSAID geneesmiddelen (meestal voor reuma gebruikt) tot intensieve fysiotherapie.
Ook worden injecties met corticosteroïden gegeven op de plaatsen van aanhechting van de pezen aan de bovenarm.
Behandeling van acute tenniselleboog is zeer belangrijk, omdat veel patiënten die in de acute fase niet zijn behandelt chronische symptomen ontwikkelen.
Chronische tenniselleboog is niet alleen een zeer ongemakkelijke aandoening, maar kan resulteren in zeer langdurige behandeling (zelfs operatie) en noodgedwongen van beroep veranderen.
Het is daarom essentieel, dat behandeling begonnen wordt direct na de eerste symptomen van de aandoening.
Conclusie:
Omdat TNS (zenuwstimulatie door de huid) effect heeft getoond op pijn in tenniselleboog is een instrument -Pijn®Pen- onderzocht bij 25 patiënten met deze acute aandoening.
De meeste patiënten verklaarden dat het effect in minuten na behandeling begon, en gedurende enige uren aanhield.
Een Pijn®Pen is effectief als pijnbestrijder bij acute tenniselleboog en is een goede aanvulling op andere behandelingen.
In het onderzoek werden in het geheel geen bijwerkingen waargenomen.
Referenties:
Melzack and Wall. Pain Mechanism, a new theory, Science, vol. 150, 1965.
Loeser, Black, Christman. Relief of pain by TNS. Neurosur., vol. 42, 1975.
Shealy, Maurer. TNS for control of pain. Surh. Neur., vol. 2, 1974.
Andersson, Hansson, Holmgren, Renberg. Evaluation of the pain suppressive effect of different frequencies of periferal electrical stimulation in chronic pain conditions.
Acta orthop. Scand. 47, 149-157, 1976.
Vinterberg, Donde, Andersen. TNS som smertelindring hos patienter med reumatodi artrit.
Uges. F. laeger, 140, nr. 21, 1978.
Augustinsson, Carlsson, Lund. TNS vid kroniske smarttilstand.
Opuscula Medica, 19, 5, 1974.
Huskisson. Measurement of pain, The lancet, 9, 1974.
Vertaald uit het Engels, de auteur praktiseert in Denemarken.
BEHANDELING VAN ARTROSE VAN DE KNIE
MET ZENUW STIMULATIE DOOR DE HUID
(TNS, Transcutaneous Nerve Stimulation)
Ole Asbjørn, Doctor in de geneeskunde, huisarts.
In een eerder artikel heeft Dr. Asbjørn het pijnbestrijdingeffect van zenuwstimulatie door de huid (TNS) bij acute tenniselleboog aangetoond (1). De theorie achter het effect van TNS werd door Melzach en Wall in 1965 gepubliceerd in de zo genaamde “pijnpoort theorie” over electrische stroom die de zenuwvezels beïnvloedt (2). Zulke stimulatie veroorzaakt het vrijmaken van endorfines in de hypothalamus (via de wervelkolom) vooropgesteld dat de juiste combinatie van electrische karakteristieken wordt gebruikt (voltage, ampèrage, frequentie).
In 1978 is in een Deens klinisch onderzoek het pijnbestrijdingeffect van TNS bij patiënten met reumatoïde artritis vastgesteld, waarbij gebruik gemaakt werd van een instrument met electrodes op diverse plaatsen op het lichaam (3). Dit klinisch onderzoek was dubbelblind, wat inhoudt dat noch de onderzoekende arts, noch de patiënten wisten of ze met TNS of placebo werden behandeld. Het resultaat was dat ongeveer 70% van de patiënten pijnverlichting hadden bij behandeling met TNS.
Meer recentelijk wordt TNS aanbevolen door artsen, omdat de effectiviteit vergelijkbaar is met geneesmiddelen, echter zonder de bijwerkingen van die verschillende geneesmiddelen.
Pijn®Pen is een nieuw medisch instrument voor gebruik door de patiënt zelf om verschillende pijnlijke aandoeningen te behandelen. Het is ontworpen als een kunststof product met de afmetingen van een grote balpen, waarin de pulsgenerator is ingebouwd.
Methode:
22 patiënten met artrose van de knie kregen een Pijn®Pen en instructie hoe het product te gebruiken. Al deze patiënten waren d.m.v. röntgenfoto’s van de knieën gediagnosticeerd, en alle vertoonden de typische kenmerken veroorzaakt door artrose. Het aantal pulsen (klikken) werd niet beperkt, maar de patiënten werd gezegd de Pijn®Pen te gebruiken wanneer ze pijn hadden. Er werd de patiënten gevraagd zo dicht mogelijk tegen de pijnlijke plaats op de knie te klikken als ze pijn hadden. De patiënten mochten geen medicatie gebruiken (noch voorgeschreven noch vrij verkrijgbare geneesmiddelen). In het klinisch onderzoek waren geen geopereerde patiënten. De Pijn®Pen werd twee tot vier weken ter beschikking gesteld.
In figuur 1 wordt de leeftijd van de patiënten getoond. Na behandeling werden de patiënten ondervraagd over het pijnstillende effect met gebruik van de analoge Huskisson schaal, waarbij patiënten zelf op een schaal van 1 – 20 de resultaten konden aangeven. Hierbij scoorde 1 voor geen effect en 20 voor volledige pijnverlichting. Deze schaal is in het onderzoek aangepast naar een schaal van 1 – 10.
Resultaten:
Er namen 22 patiënten deel aan dit klinisch onderzoek. De leeftijdsverdeling wordt getoond in figuur 1. Twee patiënten wilden na een week behandeling niet doorgaan met de pen, en vroegen om een geneesmiddel of andere behandeling. Deze twee zijn daarom niet in de resultaten van het onderzoek opgenomen. 13 patiënten hadden na behandeling met de pen pijnverlichting van 6 – 10 op de schaal, terwijl 7 patiënten geen tot nauwelijks pijnverlichting hadden. Dit resultaat komt overeen met het bovenstaand geciteerde Deense klinisch onderzoek (3). Het grootste deel van de patiënten met pijnverlichting scoorde een 8 op de schaal (5) en respectievelijk 4 en 2 scoorden 9 of 10. Dit betekent dat 65% van de patiënten in het onderzoek een pijnstillend effect hadden van goed tot uitstekend: zie figuur 2.
Bij opname in de resultaten van de twee uitgevallen patiënten wordt het percentage patiënten met goede pijnverlichting 59%. In overeenstemming met het voorgaande klinisch onderzoek bij acute tenniselleboog verklaarden de patiënten dat pijnleniging na 5 tot 10 minuten begon, en 3 tot 6 uur aanhield. Gedurende de behandelingen werden geen bijwerkingen waargenomen.
Figuur 1. Mannen, vrouwen, leeftijdsverdeling.
Figuur 2. Pijnleniging en aantal patiënten. Pijnvermindering op een schaal van 1 tot 10, 1: geen pijnleniging, 10: volledige pijnleniging.
Bespreking:
Artrose van de knie is een buitengewoon pijnlijke aandoening welke regelmatig voorkomt bij de oudere mens. Veel artrosepatiënten gebruiken vrij verkrijgbare tot receptgeneesmiddelen zoals paracetamol en acetyl salicyl zuur (Aspirine) tot NSAID’s (Niet Steroidale Anti-Inflammatoire Drugs=geneesmiddelen). Van beide typen geneesmiddelen is bekend dat er bijwerkingen zijn, veelal van de maag: pijn en zelfs maagbloedingen komen voor.
Een Pijn®Pen lijkt een pijnbestrijdingeffect te hebben, wat vergelijkbaar is met pijnbestrijdende geneesmiddelen. Daarom kan de Pijn®Pen beschouwd worden als een alternatief voor pijn bestrijdende geneesmiddelen voor artrotische kniepatiënten, die op een operatie wachten, of een dergelijke operatie niet wensen te ondergaan.
Referenties:
Ole Asbjørn: Treatment of acute tenniselbow with (pointshaped) transcutaneous nerve
stimulation (1998)
Melzach & Wall: Pain mechanism, a new theory, Science vol. 150. 1965
Vinterberg, Donde, Andersen: TNS som smertelindring hos patienter med rheumatoid artriit,
Uges. F. Læger, 140, nr. 21, 1978.
Hansen, Bendix et al: Lændesmerter.
Rapport udsendt af Dansk selskab for intern Medicin, 1995.
Smerter, særtryk Månedsskrift for praktisk lægegerning, 1996.
Vertaald uit het Engels, de auteur praktiseert in Denemarken.
TakeCare BV, 1 juli 2000
